छातीत व पाठीत दुखणे कारणे: समस्यांचे निदान आणि उपाय
Medically Reviewed By
Dr Divya Rohra
Written By Komal Daryani
on Mar 12, 2024
Last Edit Made By Komal Daryani
on Mar 18, 2024
छाती आणि पाठदुखी चिंताजनक असू शकते आणि ही अस्वस्थ लक्षणे कशामुळे उद्भवू शकतात याचा विचार करून तुम्ही चिंतेच्या भोवऱ्यात अडकू शकता. मुख्य कारण हे व्यक्तीनुसार बदलू शकते, परंतु या प्रकारच्या अस्वस्थतेमागील काही सामान्य कारण समजून घेणे आवश्यक आहे. या लेखात, आम्ही छाती आणि पाठदुखीची विविध कारणे, लक्षणे व वैद्यकीय मदत कधी घ्यावी आणि अस्वस्थता कमी करण्यासाठी तुम्ही कोणती पावले उचलू शकता यावर प्रकाश टाकू.
छाती आणि पाठदुखी दरम्यान असलेले कनेक्शन
छातीत आणि पाठदुखी अनेकदा हाताशी असतात, ज्यामुळे पेशंट त्यांच्या अस्वस्थतेच्या कारणाविषयी गोंधळून जातात. बऱ्याच प्रकरणांमध्ये, छाती आणि मागील भागातील स्नायू, नसा आणि अवयव यांच्या परस्परसंबंधात कनेक्शन असते. जेव्हा एखादी समस्या एका भागात जाणवते, तेव्हा ती दुस-या भागात देखील ती वेदना पसरवू शकते, ज्यामुळे अचूक मूळ शोधणे कठीण होते.
संभाव्य कारणे: छाती आणि पाठदुखीची मूळ सुरवात कुठून होते
- मस्कुलोस्केलेटल ची समस्या
छाती आणि पाठदुखीमागील एक प्राथमिक कारण म्हणजे मस्कुलोस्केलेटल समस्या. स्नायूंचा ताण, मोच किंवा अतिवापराच्या दुखापतींसारख्या परिस्थिती या भागात अस्वस्थता म्हणून प्रकट होऊ शकतात. खराब posture, हेवी वेट उचलणे किंवा अचानक मोव्हमेंट करणे या समस्यांना कारणीभूत ठरू शकतात, परिणामी वेदना काही विशिष्ट ऍक्टिव्हिटीस मुळे जास्त प्रमाणात वाढू शकतात. कधी कधी या वेदना अती देखील होऊ शकतात.
- गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल विकार
गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल विकार देखील छाती आणि पाठदुखीमध्ये एक कारण असू शकते. ऍसिड रिफ्लक्स, गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स रोग (GERD), किंवा हायटल हर्नियामुळे छातीत जळजळ होऊ शकते जी काही काळाने पाठीमागे देखील पसरते. या पाचक समस्या अनेकदा जेवणानंतर किंवा झोपल्यावर खराब होतात, ज्यामुळे दोन्ही ठिकाणी अस्वस्थता येते.
- हृदयाशी संबंधित समस्या
छाती आणि पाठदुखी हे हृदयाशी संबंधित समस्यांचे एक इंडिकेशन असू शकते. एनजाइना, हृदयविकाराचा झटका किंवा पेरीकार्डिटिस सारख्या परिस्थितीमुळे छातीत तीक्ष्ण, पिळणे किंवा जड संवेदना होऊ शकतात ज्या पाठीमागे पसरू शकतात. जर तुम्हाला छातीत दुखणे, श्वास लागणे, चक्कर येणे किंवा मळमळ होत असेल तर त्वरित वैद्यकीय मदत घेणे महत्वाचे आहे.
- श्वसनाची स्थिती
श्वासोच्छवासाच्या स्थितीमुळे छाती आणि पाठदुखी देखील होऊ शकते. न्यूमोनिया, ब्राँकायटिस किंवा कोलमडलेले फुफ्फुस हे सर्व respiratory सिस्टममध्ये जळजळ किंवा संक्रमणास कारणीभूत ठरू शकते, ज्यामुळे छातीत आणि पाठीत अस्वस्थता येते. श्वासोच्छवासाचा त्रास, सतत खोकला आणि ताप या परिस्थितींसोबतच असतात.
- ट्रॉमा किंवा दुखापत
काही घटनांमध्ये, छाती आणि पाठदुखी ट्रॉमा किंवा दुखापतीचा परिणाम देखील असू शकते. अपघात-संबंधित जखम, पडणे किंवा फ्रॅक्चरमुळे या भागात तीव्र वेदना होऊ शकतात. जर तुम्ही नुकतीच एखादी ट्रोमॅटिक घटना अनुभवली असेल किंवा एखादी दुखापत झाली असेल, तर त्यावर योग्य उपचार निश्चित करण्यासाठी वैद्यकीय मूल्यमापन करणे आवश्यक आहे.
हेल्थकेअर प्रोफेशनलचा सल्ला कधी घ्यावा
छातीत आणि पाठदुखीला तुरंत बरे वाटावे म्हणून स्व-निदान करणे आणि डिसमिस करणे हे जरी काही काळ बरे वाटत असले तरी, काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये त्वरित वैद्यकीय मूल्यमापनाची गरज असतेच. तुम्हाला जर अति त्रास होत असेल तर त्यास इग्नोर न करता हेल्थकेअर प्रोफेशनलचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे, जसे की -
- तीव्र, अचानक किंवा सतत छाती आणि पाठदुखी होत असल्यास.
- छातीत दुखणे, श्वास लागणे, चक्कर येणे किंवा मळमळणे होत असल्यास.
- छातीपासून जबडा, हात किंवा खांद्यापर्यंत पसरणारी वेदना होत असल्यास.
- घाम येणे किंवा हलके जड होणे, यासह छातीत दुखणे जर जाणवत असल्यास.
- आधीपासून अस्तित्वात असलेली हृदयाची स्थिती किंवा हृदयविकाराचा कौटुंबिक इतिहास.
- जर पूर्वी पासून हार्ट प्रॉब्लेम किंवा फॅमिली मध्ये हार्ट प्रॉब्लेमचा इतिहास असल्यास.
यापैकी कुठलाही त्रास जाणवल्यास डॉक्टरांना भेटणे आवश्यक आहे. डॉक्टर तुम्हाला यामध्ये सर्वप्रथम काही टेस्ट करायला सांगू शकतात जसे की कॉम्प्लेट ब्लड काउन्ट (CBC), Frequent Pain Assessment आणि तुमच्या टेस्ट रिपोर्टनुसार आवश्यक तो उपचार तुम्हाला देण्यात येईल.
छाती आणि पाठदुखीवर काही तात्पुरते उपाय
- विश्रांती आणि सौम्य स्ट्रेचिंग
मस्कुलोस्केलेटल समस्यांसाठी, विश्रांती आणि हळूवार शरीरावर ताण देणे आरामदायी ठरू शकते. वेदना वाढवणारी ऍक्टिव्हिटीस टाळा आणि लवचिकता सुधारण्यासाठी आणि प्रभावित स्नायूंमधील ताण कमी करण्यासाठी नियमित स्ट्रेचिंग व्यायाम आपल्या रुटीन मध्ये सामील करा.
- औषधे आणि ओव्हर-द-काउंटर उपाय
ओव्हर-द-काउंटर वेदना कमी करणारे, जसे की ॲसिटामिनोफेन किंवा नॉनस्टेरॉइडल अँटी-इंफ्लेमेटरी ड्रग्स (NSAIDs), छाती आणि पाठदुखी हलक्या ते मध्यम कमी करण्यास मदत करू शकतात. परंतू, कोणतीही औषधी किंवा पथ्ये सुरू करण्यापूर्वी नेहमी डॉक्टरांचा सल्ला नक्की घ्या.
- जीवनशैलीत बदल
जीवनशैलीत काही बदल केल्यास छाती आणि पाठदुखीवर याचा पोजिटिव्ह इफेक्ट होतो. चांगला posture ठेवणे, नियमित व्यायाम करणे, स्ट्रेस लेवल ला मॅनेज करणे आणि निरोगी आहाराचा अवलंब केल्याने संपूर्ण शरीराला याचा फायदा होतो आणि अस्वस्थता कमी होऊ शकते.
- वैद्यकीय हस्तक्षेप
वेदना कायम राहिल्यास किंवा तीव्र होत असल्यास, वैद्यकीय हस्तक्षेप आवश्यक असू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, मूलभूत समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी आणि आराम देण्यासाठी एखाद्या डॉक्टर कडून तुम्हाला काही टेस्ट जसे की कॉम्प्लेट ब्लड काउन्ट (CBC), Frequent Pain Assessment, शारीरिक उपचार, stretching सेशन किंवा ऑपरेशन ची शिफारस केली जाऊ शकते.
निष्कर्ष
छाती आणि पाठदुखी विविध कारणांमुळे उद्भवू शकते, मस्कुलोस्केलेटल समस्यांपासून ते हृदयाशी संबंधित समस्यांपर्यंत. वैद्यकीय मदत घेणे आवश्यक आहे हे निर्धारित करण्यासाठी तीव्रता, कालावधी आणि सोबतच्या लक्षणांकडे लक्ष देणे महत्वाचे आहे. या अस्वस्थतेमागील मुख्य कारण समजून घेऊन आणि त्यावर उपाय करण्याच्या निश्चय करून, आपण छाती आणि पाठदुखी प्रभावीपणे मॅनेज करण्यासाठी सक्रिय पावले उचलू शकता. लक्षात ठेवा, निरोगी आणि वेदनामुक्त जीवनाची गुरुकिल्ली ही लक्षणे त्वरित दूर करणे आणि आवश्यकतेनुसार योग्य वैद्यकीय सेवा घेणे यातच आहे.
