Menopause Meaning in Marathi: महिलांसाठी शारीरिक बदलाचा कालावधी
Medically Reviewed By
Dr Sohini Sengupta
Written By Meenakshi
on Apr 12, 2024
Last Edit Made By Meenakshi
on Apr 12, 2024
मेनोपॉज ही एक नॅच्युरल बायोलॉजिकल प्रक्रिया आहे. ही अशी वेळ असते जेव्हा तुमची मासिक पाळी संपते, जेव्हा तुमच्या शेवटच्या मासिक पाळीच्या नंतर 12 महिने मासिक पाळी येत नाही. रजोनिवृत्ती / मेनोपॉज तुमच्या 40 किंवा 50 च्या वयात होऊ शकते, परंतु मेनोपॉजचे सरासरी वय 51 आहे. हे तुमच्या रीप्रोडक्टिव वर्षांच्या समाप्तीला चिन्हांकित करते.
जरी मेनोपॉज हा एजिंगचा नैसर्गिक भाग असला तरीही तो स्त्रीच्या जीवनातील एक मोठा बदल आहे. हे शारीरिकदृष्ट्या हॉट फ्लॅशसारखे आणि भावनिकदृष्ट्या कमी ऊर्जा, निद्रानाश यांसारखे परिणाम करते.
मेनोपॉजचे टप्पे
- पेरीमेनोपॉज किंवा "मेनोपॉजचे ट्रांजिशन ": पेरीमेनोपॉज हा पहिला टप्पा आहे. हे मेनोपॉजच्या आठ ते दहा वर्षांपूर्वी सुरू होते. यावेळी, अंडाशय कमी इस्ट्रोजेन तयार करतात. जेव्हा स्त्रिया 40 वर्षांच्या वयात प्रवेश करतात तेव्हा हे घडते. पेरीमेनोपॉज मेनोपॉजपर्यंत टिकते जेथे तुमची अंडाशय अंडी सोडणे थांबवते. या टप्प्याच्या शेवटी इस्ट्रोजेनची पातळी कमी होते. तुम्हाला अजूनही मासिक पाळी आहे आणि तरीही तुम्ही गर्भवती होऊ शकता.
- मेनोपॉज: रजोनिवृत्ती किंवा मेनोपॉज हा एक पॉइंट आहे जेव्हा तुम्हाला मासिक पाळी येत नाही. या टप्प्यावर, तुमच्या अंडाशयांनी अंडी सोडणे बंद केले आहे आणि त्यांचे बहुतेक इस्ट्रोजेन तयार करणे थांबवले आहे. अशा वेळी महिलांमध्ये मोठ्या प्रमाणात हार्मोनल बदल होतात.
- पोस्टमेनोपॉज: रजोनिवृत्तीनंतर संपूर्ण वर्ष किंवा तुमच्या वयाच्या 50 नंतर आयुष्यभर मासिक पाळी न आल्याचा हा टप्पा आहे. तुम्हाला कमी अस्वस्थता वाटू शकते. पण काहींना अजूनही समस्या असू शकतात. कमी इस्ट्रोजेन पातळीचा परिणाम म्हणून, रजोनिवृत्तीनंतरच्या टप्प्यातील लोकांना ऑस्टिओपोरोसिस आणि हृदयविकार यासारख्या अनेक आरोग्य परिस्थितींचा धोका वाढतो.
लक्षणे:
जेव्हा तुम्ही तुमच्या पेरीमेनोपॉजच्या टप्प्यात असता तेव्हा तुम्हाला अशी लक्षणे दिसतील-
- अनियमित मासिक पाळी
- योनिमार्गात कोरडेपणा
- गरम वाफा
- थंडी वाजून येणे
- रात्री घाम येणे
- झोपेच्या समस्या
- मूड बदलतो
- वजन वाढणे आणि मंद चयापचय
- केस आणि कोरडी त्वचा पातळ होणे
- स्तनाची पूर्णता कमी होणे
यावेळी तुम्हाला तुमच्या मासिक पाळी संपण्यापूर्वी काही अनियमितता जाणवेल. ते अनेक महिन्यांनंतर परत येऊ शकतात आणि नंतर पुन्हा थांबू शकतात. पीरियड सायकल लहान होऊ शकते. जरी तुम्ही पेरिमेनोपॉजमध्ये असाल तरीही तुम्ही गर्भधारणा तपासली पाहिजे जर तुम्हाला मासिक पाळी येत नसेल.
मेनोपॉजशी संबंधित चाचण्या आहेत-
कारणे:
मेनोपॉज ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे, ती इतर कारणांमुळे देखील होऊ शकते.
- रीप्रोडक्टिव हार्मोन्समध्ये घट: वयाच्या 40 नंतर ओवरीज कमी इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन तयार करू लागतात. हे हार्मोन्स मासिक पाळी आणि प्रजनन क्षमता नियंत्रित करतात. मासिक पाळी जास्त किंवा कमी, जड किंवा हलकी आणि कमी-अधिक वारंवार होऊ शकते. हे बदल वयाच्या 50 व्या वर्षापर्यंत चालू राहतात आणि नंतर अंडाशय अंडी सोडणे थांबवतात आणि तुम्हाला मासिक पाळी येत नाही.
- सर्जरि: अंडाशय काढून टाकण्याला ओफोरेक्टॉमी म्हणतात. अंडाशय आधीच काढून टाकल्यामुळे, मासिक पाळी थांबेल आणि इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉनचे उत्पादन देखील थांबेल. तुम्ही लगेच मेनोपॉजमध्ये प्रवेश कराल. तुम्हाला हॉट फ्लॅश आणि इतर मेनोपॉजची चिन्हे आणि लक्षणे दिसू शकतात. ही लक्षणे गंभीर असू शकतात कारण शरीर हॉर्मोन्स मध्ये अचानक बदल घडवून आणण्याचा प्रयत्न करते. जेव्हा गर्भाशय काढण्याची सर्जरि (हिस्टरेक्टॉमी) केली जाते, तेव्हा तुम्ही मेनोपॉजमध्ये प्रवेश करत नाही. अंडाशय शरीरात असल्याने हॉरमोन प्रॉडक्शन चालू राहील, फक्त पेरीॉड्स येणे बंद होईल.
- केमोथेरपी आणि रेडिएशन थेरपी: कर्करोगाच्या उपचारांमुळे मेनोपॉज होऊ शकते. पण काळजी करण्यासारखे काही नाही कारण ते तात्पुरते आहे. जर रेडिएशन अंडाशयांवर निर्देशित केले असेल तर अंडाशयाच्या कार्यावर परिणाम होतो. जर तुम्ही शरीराच्या इतर भागांमध्ये रेडिएशन थेरपी घेत असाल तर त्यांचा मेनोपॉजवर परिणाम होणार नाही.
मेनोपॉजचे परिणाम:
- हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग: इस्ट्रोजेन पातळी कमी झाल्या मुळे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगाचा धोका वाढतो.
- ऑस्टिओपोरोसिस: ही अशी स्थिती आहे ज्यामुळे हाडे ठिसूळ आणि कमकुवत होतात, ज्यामुळे फ्रॅक्चरचा धोका वाढतो. मेनोपॉजच्या पहिल्या वर्षांमध्ये स्त्रियांमध्ये कमी घनतेची हाडे असतात.
- मूत्रमार्गात असंयम: तुमच्या योनी आणि मूत्रमार्गातील टिशू लवचिकता गमावतात. त्यामुळे युरीनवर नियंत्रण ठेवणे कठीण होते. तुम्हाला वारंवार, अचानक, तीव्र लघवीची तीव्र इच्छा, त्यानंतर अनैच्छिकपणे लघवी कमी होणे, किंवा खोकला, हसणे किंवा उचलून युरीन कमी होणे अनुभवू शकतो. तुम्हाला मूत्रमार्गात संसर्ग जास्त वेळा होऊ शकतो महणजेच UTI.
- सेक्शुअल ऐक्टिविटी: मेनोपॉजमुळे योनिमार्गात कोरडेपणा येतो. मोईस्टचर उत्पादन कमी झाल्यामुळे आणि लवचिकता कमी झाल्यामुळे लैंगिक संभोग दरम्यान अस्वस्थता आणि थोडासा रक्तस्त्राव होतो. तसेच, संवेदना कमी झाल्यामुळे तुमची लैंगिक क्रियाकलाप (कामवासना) कमी होऊ शकते.
- वजन वाढणे: मेनोपॉजच्या ट्रांजिशन दरम्यान आणि मेनोपॉजनंतर अनेक स्त्रियांचे वजन वाढते कारण चयापचय मंदावतो.
- हॉट फ्लॅश: मेनोपॉजनंतर अनेक स्त्रियांना हॉट फ्लॅश ही एक सामान्य समस्या असते. हॉट फ्लॅश म्हणजे तुमच्या शरीराच्या वरच्या भागात किंवा संपूर्ण शरीरात अचानक उष्णतेची भावना. चेहरा आणि मान लाल होऊ शकते. तुमच्या छातीवर, पाठीवर आणि हातावर लाल डाग दिसू शकतात. उष्णतेमुळे तुम्हाला खूप घाम येऊ शकतो. हॉट फ्लॅश खूप सौम्य किंवा स्ट्रॉंग असू शकतात. ते 30 सेकंद ते 10 मिनिटे टिकतात. ते एका तासात किंवा आठवड्यातून अनेक वेळा होऊ शकतात.
- अस्वस्थ झोप: काही महिलांना चांगली झोप न मिळण्यास त्रास होऊ लागतो. कदाचित तुम्हाला सहज झोप येत नसेल किंवा तुम्ही खूप लवकर जागे व्हाल.
- मनःस्थिती बदल: मेनोपॉज दरम्यान तुमचा मूड अधिक चिडचिड वाटू शकते. हे शक्य आहे की आपण अधिक वेगाने ताणतणाव, उदासीनता किंवा थकल्यासारखे वाटू शकता. काहींना खूप भावनिक विघटन होऊ शकते. मदतीसाठी उपचार उपलब्ध आहेत त्यामुळे तुम्हाला काही मानसिक समस्या असल्यास डॉक्टरांशी बोला.
- शारीरिक बदल: वजन वाढल्याने तुमची त्वचा पातळ होऊ शकते यासारख्या इतर दृश्यमान चिन्हे तुम्ही पाहू शकता. त्या व्यतिरिक्त तुम्हाला स्मरणशक्तीची समस्या असू शकते आणि तुमचे सांधे आणि स्नायू कडक आणि दुखू शकतात.
मेनोपॉज ही मासिक पाळीसारखीच नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. तुमच्यात काही हार्मोनल बदल होतील पण काळजी करण्यासारखे काही नाही. समस्या असल्यास आपण डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि पॉजिटिव अॅटीट्यूड तुम्हाला आयुष्याच्या या सुंदर टप्प्यात नक्कीच मदत करेल. प्रत्येक महिलांनी मेनोपॉजचा आनंद घेतला पाहिजे.